|
Çalışanların çalışma hayatı boyunca merak ettikleri kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmaları ve hesaplamaları konusunda bilgilendirmeye çalışacağım.
KIDEM TAZMİNATI VE İHBAR TAZMİNATINA HAK KAZANMA VE TAZMİNAT HESAPLAMALARI NASIL YAPILIR ?
Merhaba,
Çalışanların çalışma hayatı boyunca merak ettikleri kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmaları ve hesaplamaları konusunda bilgilendirmeye çalışacağım.
Kıdem tazminatı, En az bir yıllık kıdeme sahip çalışana veya çalışanın ölümü halinde hak sahiplerine işveren tarafından ödenmesi gereken, ödeme miktarı çalışanın kıdemine ve aldığı son brüt kazancına göre belirlenen paradır.
Kıdem tazminatı, eski iş kanunu olan 1475 sayılı kanunun 14.maddesine göre kıdem tazminat hakkı saklı kalmak kaydıyla, hizmet sözleşmeleri işveren tarafından fesh edilen çalışanlara verilir.Sadece 4857 sayılı iş kanunun 25/II numaralı bendinde yer alan (İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan halleri) nedeniyle yapılan fesihlerde ve çalışanın istifa etmesi halinde kıdem tazminatı ödenmez.Ancak çalışanın iş akdinin feshi aşağıda belirteceğim sebeplere dayanıyorsa kıdem tazminatı hakkı vardır.
- Muvazzaf askerlik hizmeti yapmak amacıyla iş sözleşmesini feshetmişse,
- Yaşlılık veya malülük (Emeklilik) aylığı ya da toptan ödeme almak amacı iş sözleşmesini feshetmişse,
- Kadın çalışanın resmi olarak evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesini feshetmişse,
- Son zamanlarda çok tartışılan emeklilik için öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartların yerine getirmesi nedeniyle iş sözleşmesini feshetmişse, Bu hakkı kazanmak için sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlamak gerekir.
Kıdem tazminatı olarak çalışana, her yıl için brüt ve giydirilmiş 30 günlük ücret ödenecektir. Yıldan artan aylar ve günler için aynı oranda ödeme yapılır. Kıdem tazminatı miktarı ‘Kıdem Tazminatı Tavan’ı geçemez. İş kanunu ve Deniz İş kanunu’nda Kıdem Tazminatı Tavanı uygulanmaktadır.
01.01.2010 – 30.06.2010 tarihleri arasında geçerli olacak Kıdem Tazminatı Tavan Tutarı 2.427,04.-TL
Basın İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı Tavan sınırlaması yoktur.
Kıdem tazminatından sadece 0,0066 oranında Damga Vergi kesintisi yapılır.
İhbar Tazminatı, çeşitli sebeplerle işten çıkarılan çalışana iş kanunundan doğan hak olarak çalışma süreleri göz önünde bulundurulmak suretiyle verilen tazminattır. İşveren ve çalışan iş sözleşmesinin feshinde bildirim sürelerine uymak zorundadır.
İş sözleşmenin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. Bildirim süreleri aşağıda belirtilmiştir.
- Çalışması 6 aydan az sürmüş çalışan için bildirim süresi 2 hafta, (7×2=14 gün)
- Çalışması 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş çalışan için bildirim süresi 4 hafta, (7×4=28 gün)
- Çalışması 1.5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş çalışan için bildirim süresi 6 hafta, (7×6=42 gün)
- Çalışması 3 yıldan fazla sürmüş çalışan için bildirim süresi 8 hafta, (7×8=56 gün)
sonra feshedilmiş sayılır. Bu süreler asgari olup iş sözleşmesiyle artırılabilir. Bildirim şartına uymayan taraf bildirim süresine ilişkin ücret tutarında ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
Basın İş Kanunu’nda İhbar süreleri aşağıdaki gibidir.
- Çalışması en az 5 yıl sürmüş çalışan için 3 ay (3×30=90 gün)
- Çalışması 5 yıldan az sürmüş çalışan için 1 ay (1×30=30 gün)
İhbar Tazminatından Gelir Vergisi ve Damga Vergisi kesintisi yapılır.
Kıdem ve İhbar Tazminatından SGK primi kesilmez.
Örnek = Nilay hanım, 01.02.2006 tarihinde iş yerinde çalışmaya başlamış olup, işveren tarafından iş akdi 28.02.2010 tarihinde feshedilmiştir. Aldığı brüt ücreti 1.000,00.-TL olup ne kadar kıdem ve ihbar tazminatı alacaktır?
Çalışma süresi 01.02.2006 – 28.02.2010 = 4 yıl 28 gün
Kıdem Tazminatı Hesaplaması
4 yıl için (1.000,00.-TLx4yıl) = 4.000.00.-TL
28 gün için (1.000,00.-TL/365gün x28 gün) = 76,71.-TL
———————-
Hesaplanan Kıdem Tazminatı = 4.076,71.-TL
Damga Vergisi (0,0066) = 26,91.-TL
———————–
Ödenecek Kıdem Tazminatı = 4.049,80.-TL �
İhbar Tazminatı Hesaplaması
1.000,00.-TL/30 gün x 56 gün = 1.866,67.-TL
Gelir Vergisi Kesintisi (%15) = 280,00.-TL
Damga Vergisi (0,0066) = 12,32.-TL�
————————–
Ödenecek İhbar Tazminatı = 1.574,35.-TL �
Toplam Ödenecek Net Tazminat (4.049,80 + 1.574,35) = 5.624,15.-TL
Örnek = Nilay hanım, 01.02.2006 tarihinde iş yerinde çalışmaya başlamış olup, işveren tarafından iş akdi 28.02.2010 tarihinde feshedilmiştir. Aldığı brüt ücreti 3.000,00.-TL olup ne kadar kıdem ve ihbar tazminatı alacaktır?
Çalışma süresi 01.02.2006 – 28.02.2010 = 4 yıl 28 gün
Kıdem Tazminatı Hesaplaması
4 yıl için (2.427,04.-TLx4yıl) = 9.708.16.-TL
28 gün için (2.427,04.-TL/365gün x28 gün) = 186,18.-TL
———————-
Hesaplanan Kıdem Tazminatı = 9.894,34.-TL
Damga Vergisi (0,0066) = 65,30.-TL
———————–
Ödenecek Kıdem Tazminatı = 9.829,04.-TL
İhbar Tazminatı Hesaplaması
3.000,00.-TL/30 gün x 56 gün = 5.600,00.-TL
Gelir Vergisi Kesintisi (%15) = 840,00.-TL
Damga Vergisi (0,0066) = 36,96.-TL�
————————–
Ödenecek İhbar Tazminatı = 4.723,04.-TL
Toplam Ödenecek Net Tazminat (9.829,04 + 4.723,04) = 14.552,08.-TL
Saygılarımla,
Mustafa Çağlayan
|
